Mùa Hè năm 1928, nhà văn Maxim Gorky đã đến thăm trại. Ông kể lại rằng: “Anton Makarenko là một người thầy vĩ đại. Những đứa trẻ trong trại rất yêu quý anh ấy và nhắc đến anh ấy bằng giọng đầy tự hào như thể Makarenko đã sinh ra họ”.
Kể từ đó, Makarenko được mời tham dự các hội thảo, tọa đàm về giáo dục để chia sẻ phương pháp của mình. Ông được gọi là bậc thầy về giáo dục học sinh cá biệt. Ngoài là một nhà giáo dục, Makarenko còn là nhà văn. Ông nổi danh với cuốn sách “Bài ca sư phạm”, kể những câu chuyện thực về hành trình di dạy của mình.
Makarenko qua đời năm 1939, hưởng dương 51 tuổi. Trong đám tang của ông, học sinh cũ đi viếng rất đông. Mọi người đều bày tỏ sự buồn thương, tiếc nuối xen lẫn sự tri ân, xúc động trước những cống hiến của ông dành cho giáo dục trẻ cá biệt nói riêng và giáo dục nói chung.
Ông Semyon Kalabalin, học trò cũ của Makarenko, nhận xét: “Thầy tôi, Makarenko, là một người tuyệt vời với tính cách mạnh mẽ, thông minh, dũng cảm và tầm nhìn xa trông rộng. Thầy không ngần ngại đến nhà tù thăm chúng tôi – những đứa trẻ ngỗ nghịch và đưa chúng tôi đến một hành trình mới”.
Cho đến nay, Makarenko vẫn được biết đến với quan điểm giáo dục phải thức tỉnh điều thiện, người thầy luôn làm gương, đối xử tôn trọng dù đứa trẻ nhiều tội lỗi và luôn nuôi dưỡng nhân cách, làm người chuyển hóa được những đứa trẻ phạm pháp thành người có ích cho xã hội. Các phương pháp giáo dục của Makarenko vẫn được áp dụng trên thế giới cho đến ngày nay.
Các phương pháp giáo dục của Makarenko được xây dựng dựa trên nền tảng lý thuyết rộng, chắc chắn. Về mặt kiến thức, Makarenko cho rằng kiến thức là sản phẩm của kinh nghiệm và thực hành, do đó, kiến thức phải được thu thập thông qua việc quan sát người khác về thế giới. Đó là sự kết hợp của nhiều ý kiến của nhiều người khác nhau và đạt được sự đồng thuận.
Vì vậy, Makarenko thường xuyên khuyến khích học sinh chia sẻ ý kiến cá nhân, kể cả đó là ý kiến chưa đúng. Ông không trách phạt nếu học sinh nói sai vì thông qua lỗi sai đó, học sinh có thể khám phá ra các kiến thức thực sự. Ngược lại, nếu trách phạt, những đứa trẻ sẽ từ chối tiếp thu cái mới, cố ý bảo vệ quan điểm sai của mình.
