Một cuộc hôn nhân

Pearl Buck, nữ tác giả nổi tiếng thế giới với giải Nobel năm 1938 cho tiểu thuyết The Good Earth (Đất lành) vừa tái ngộ bạn đọc VN với tiểu thuyết Một cuộc hôn nhân. Ruth là một cô gái nhà quê, nhưng mang vẻ đẹp “hòa trộn giữa ánh trăng, đại dương và khí trời ban đêm” khiến cho người khác có cảm giác dễ chịu khi ở bên cạnh. Cô có một ông bố luôn khạc nhổ, người mẹ bị đần và trang trại, miền quê nơi cô sinh sống dường như cách biệt với những con người văn minh.

Trong khi đó, William là một họa sĩ trí thức ở New York, sinh ra trong một gia đình danh tiếng, giàu có và một người mẹ sang trọng nhưng độc đoán. Từ hai thế giới khác nhau, họ đến với nhau và trải qua nhiều mâu thuẫn, bất đồng. Khi gặp bố mẹ chồng, những con người văn minh thành phố, Ruth luôn mang dáng vẻ thiểu não, đôi tay co quắp, da mặt tái đi và không nói được lời nào ra hồn, như thể nàng là “tạo vật của chất đất”. Khi sống một thời gian cùng chồng ở thành phố, nàng trở nên lờ đờ vì thành phố đối với nàng chỉ là một nơi ồn ào, một sự hỗn độn đôi co. Nàng cảm giác như con người sống chồng chất lên nhau dưới đáy giếng, chỉ có một mẩu nhỏ bầu trời trên đầu, trong khi nàng đã quen với cả bầu trời. Còn William, anh cũng khó thích nghi được với những con người miền quê sống sượng, ăn nói bỗ bã... Vậy mà Ruth đã vượt qua định kiến và cái nhìn mai mỉa của người làng, William đã từ bỏ cô bạn gái thành phố xinh đẹp, và cả gia đình giàu có để đến với Ruth, vì khi ở bên cô gái nhà quê ấy chàng cảm thấy nhẹ nhàng, êm dịu mà không cần phải suy nghĩ, hay thắc mắc điều gì. Thời gian ấy, anh tập trung cho những bức  tranh, bền bỉ tám giờ một ngày và lấy làm hài lòng vì có một gia đình yên ấm để có thể toàn tâm toàn ý với nghệ thuật. Đối với William, Ruth là sự sống,  biểu hiện cái đẹp bất biến. Còn đối với Ruth, William là một tình yêu của những điều mới lạ và hướng thượng.

William từng có dự định từ bỏ chốn yên ấm ra đi vì khát khao nghệ thuật, vì bố anh đã khuyên: “Truyền thống cho thấy sống sung túc và sung sướng thì nghệ thuật không thể nảy nở được”. Đã có lúc anh nhớ nhiều đến cô bạn gái sắc sảo ngày nào, nhưng cuối cùng, Ruth vẫn luôn là tình yêu duy nhất. Họ đã ở bên nhau đến cuối đời, chứng kiến sự sinh sôi và cả mất mát của con trẻ, nhất là những năm tháng chiến tranh khốc liệt của cả hai cuộc thế chiến. Cuộc hôn nhân là một sự khẳng định giá trị cao đẹp của  tình yêu chân chính.

Những trang viết của Pearl Buck không có nhiều tình tiết gay cấn, ít thấy những hành động hấp dẫn của loại tiểu thuyết câu khách, nhưng nó hấp dẫn người đọc mạnh mẽ bằng ngòi bút miêu tả tâm lý nhân vật sinh động. Ở những trang viết của phần ba tiểu thuyết này, người đọc cùng thấm thía nỗi đau mất mát người thân cùng các nhân vật vì chiến tranh thảm khốc. Giáo sư Lê Trí Viễn đã có lần nhận xét: “Những tác phẩm của Pearl Buck mang đậm tính nhân văn, gắn kết con người với nhau bằng hòa bình và nhân bản”.