Tiếng Hà Nội trong mối quan hệ về văn hóa và ngôn ngữ học - Kỷ yếu Hội thảo khoa học.
Cuốn sách tập hợp các bài nghiên cứu từ nhiều góc độ khác nhau về tiếng Hà Nội.
Tiếng Hà Nội, nhìn từ bình diện ngôn ngữ học thì cũng giống như tiếng của các vùng miền khác trong nước Việt Nam thôi, là tiếng của người Hà Nội. Nhưng ở góc độ chức năng xã hội, tiếng Hà Nội có một vị thế quan trọng: là tiếng nói của thủ đô ngàn năm “phồn hoa thứ nhất Long Thành/ phố giăng mắc cửi tường quanh bàn cờ”, và có thể coi là cơ sở của tiếng Việt tiêu chuẩn. Nói như cố GS Hoàng Văn Hành, “tiếng Hà Nội là sự hội tụ của bốn phương, tinh hoa của một nền văn hóa”.
Tiếng Hà Nội gốc đang được bảo lưu ở không gian địa lý nào? Theo TS Vũ Kim Bảng (Viện Ngôn ngữ học), câu trả lời là khu vực 36 phố phường. Rộng hơn là vùng đất được ba con sông bao bọc: sông Hồng, Tô Lịch, Kim Ngưu – lũy thành tự nhiên bảo vệ Thăng Long từ thời Lý Thái Tổ dời đô. Còn khu vực ngoại thành ổn định nhất sau mọi biến thiên của lịch sử là hai huyện Thanh Trì, Từ Liêm.
Nhà văn Tô Hoài giải thích đơn giản hơn: “không nên xem ngang nhau tiếng bờ hồ Hoàn Kiếm hoặc chợ Đồng Xuân với tiếng vùng ngoại ô. Bởi nguồn gốc hình thành và tạo nên tiếng nói, giọng nói hai vùng này hoàn toàn khác nhau”. Và nhà văn coi tiếng bờ hồ Hoàn Kiếm là tiếng Hà Nội và tiếng ngoại ô là tiếng các làng.
