Nội dung :
Tôi nhận được bản thảo cuốn sách của anh Nguyễn Nam Trân trong những ngày thật đặc biệt: khi Nhật Bản vừa trải qua thảm họa khủng khiếp, động đất, sóng thần và sự cố ở các nhà máy điện hạt nhân, khiến cả thế giới bàng hoàng; song cũng là lúc cả thế giới kinh ngạc về phẩm chất của người Nhật trước tại họa, có lẽ xưa nay chưa từng được thấy ở đâu, đáng cho mọi người khắp năm châu nghiêng mình kính trọng và khâm phục. Chúng ta đã nói về sự thần kỳ Nhật Bản trong phát triển kinh tế. Lần này là một sự thần kỳ chẳng kém, hẳn còn quan trọng, sâu xa, gốc rễ hơn, sự thần kỳ về phẩm giả của con người. Có thể nói mà không sợ quá đáng rằng nhân loại tự hào trong cộng đồng rộng lớn của mình có một thành viên tuyệt diệu đến thế. Chính trong tai họa, chứ không phải trong thành công và thịnh vượng, người Nhật càng đem lại cho chúng ta niềm tin ở con người, sức mạnh tinh thần và đạo đức của con người, giữa thế giới biết bao ngổn ngang ngày nay, từng có lúc khiến chúng ta thật sự lo lắng, đến như dao động.
Và một lần nữa chúng ta lại phải đặt ra câu hỏi vì sao, vì sao người Nhật lại có thể như vậy, từ người lãnh đạo cao nhất cho đến người bình dân vô danh nhất, từ người già đã gần đất xa trời cho đến em bé còn xa mới tới tuổi trưởng thành? Từng người và toàn dân tộc. Nguồn gốc sức mạnh ấy là ở đâu? Điều gì đã tạo nên nguồn lực kỳ hạ và kỳ diệu đó? Nó được xây dựng từ bao giờ và bằng cái gì, bằng cách nào? Chúng ta tha thiết muốn được biết, được hiểu. Sự hiểu biết vô cùng cần thiết cho mỗi dân tộc, mỗi đất nước, mỗi con người, để cho mỗi dân tộc, mỗi đất nước có thể tồn tại và phát triển trong mọi tình huống, mỗi con người có thể sống xứng đáng như một con người.
Anh Nguyễn Nam Trân là người từ nhiều chục năm nay đã thống thiết đi tìm lời giải cho câu hỏi đó; càng thống thiết bởi vì anh là một người Việt Nam, cái đất nước cách đây vài thế kỷ từng có số phận rất gần gũi với số phận của Nhật Bản và đã rất lận đận so với Nhật Bản; bởi vì anh đã được sống và chịu ơn đất nước và nhân dân Nhật Bản gần nửa thế kỷ qua; và anh lại
